Πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις φέρνουν στο προσκήνιο έναν διάλογο που οφείλει να διεξάγεται με σεβασμό στην ιστορία, αλλά και με νηφαλιότητα απέναντι στο παρόν και τις τοπικές κοινωνίες. Η ανάδειξη του Ιστίμπεη δεν είναι – ούτε πρέπει να εκλαμβάνεται – ως επικοινωνιακή “απειλή” για το Ρούπελ. Είναι μία συμπληρωματική προσπάθεια απόδοσης τιμής στην ιστορική μνήμη, όχι απόπειρα καπηλείας της.
Ο Ρόλος του Ιστίμπεη δεν είναι εναλλακτική, αλλά κομμάτι του ίδιου μετώπου
Το Οχυρό Ρούπελ είναι πράγματι το πιο εμβληματικό και δοξασμένο σημείο της Γραμμής Μεταξά. Η στρατηγική του σημασία, ο ηρωισμός των υπερασπιστών του και ο ρόλος του στην Ιστορία είναι αναμφισβήτητος. Ωστόσο, το Ιστίμπεη, όπως και άλλα οχυρά της ίδιας αμυντικής γραμμής, ανήκει στο ίδιο ιστορικό και εθνικό παρελθόν. Η ύπαρξή του εντάσσεται σε μια ενιαία στρατιωτική προσπάθεια του 1941, και η ανάδειξή του δεν συνιστά παραποίηση, αλλά διεύρυνση της ιστορικής μνήμης.
Η καλλιέργεια τοπικής υπερηφάνειας μέσα από την ιστορική αναβίωση δεν πρέπει να θεωρείται από μόνη της «προπαγάνδα» ή «πρόκληση». Αντιθέτως, η τοπική συμμετοχή και η ενίσχυση της ιστορικής γνώσης σε νέες γενιές αποτελεί ευκαιρία για βαθύτερη κατανόηση του εθνικού αγώνα. Δεν υπάρχει μία μόνο μορφή τιμής – υπάρχουν πολλοί τρόποι να θυμόμαστε, να μαθαίνουμε, να τιμούμε.
Ενότητα και Συνέργεια, όχι Αντιπαράθεση
Η επισήμανση περί ταυτόχρονων εκδηλώσεων είναι εύλογη. Ωστόσο, το ζητούμενο δεν είναι η κατάργηση των παράλληλων δράσεων, αλλά ο καλύτερος συντονισμός τους. Οι τοπικές κοινωνίες έχουν κάθε δικαίωμα να οργανώνουν εκδηλώσεις μνήμης – και αν αυτές προσελκύουν κόσμο, τόσο το καλύτερο για τη διάδοση της ιστορικής αλήθειας. Αντιθέτως, η μονοφωνία, η μονοκεντρικότητα και η απόλυτη ιεραρχία εορτασμών δημιουργούν το ακριβώς αντίθετο: απαξίωση των μικρότερων – αλλά εξίσου σημαντικών – πτυχών της Ιστορίας μας.
Η ιστορία δεν είναι μονοπώλιο. Και δεν εξαρτάται από το πόσοι παρευρέθηκαν ή ποια εικόνα μπήκε στο εξώφυλλο ενός φυλλαδίου. Το Ιστίμπεη δεν ανταγωνίζεται το Ρούπελ – το συμπληρώνει. Και αν κάτι πρέπει να επιδιώξουν οι φορείς, είναι η ένωση των εορτών σε μια ενιαία μνήμη, όχι η κατάργηση των τοπικών προσπαθειών.
Η Αναβίωση και η Θεατρικότητα: Από το Θέαμα στη Συγκίνηση
Η χρήση θεατρικών αναπαραστατικών μέσων στις αναβιώσεις είναι ένα εργαλείο που, αν αξιοποιηθεί με σεβασμό, μπορεί να φέρει κοντά στη νέα γενιά μηνύματα που αλλιώς θα έμεναν στα μουσεία. Δεν υποκαθιστά την επίσημη τελετή. Τη συμπληρώνει. Όπως ο κινηματογράφος δεν καταργεί την Ιστορία, αλλά μπορεί να την ζωντανέψει. Το ζητούμενο είναι η ποιότητα, όχι η μορφή.
Εν Κατακλείδι
Το Ρούπελ θα παραμείνει ο φάρος μνήμης του Έπους της Αντίστασης του 1941. Η ενίσχυση του Ιστίμπεη ή οποιουδήποτε άλλου σημείου της Γραμμής Μεταξά, δεν απειλεί αυτή τη θέση. Αντί να βλέπουμε εχθρούς εκεί που υπάρχουν συνεργάτες, ας αξιοποιήσουμε την κοινή μας ιστορική παρακαταθήκη για να φτιάξουμε ένα δίκτυο μνήμης που τιμά όλους τους ήρωες. Η Ιστορία δεν διχάζεται. Διευρύνεται.