Στο άρθρο αυτό αναφέρεται η ψυχολογία των ατόμων με αναπηρίες και οδηγός σωστής συμεριφοράς προς τα άτομα με αναπηρίες στον τομέα της προσβασιμότητας τους.
Ψυχολογία των ατόμων με αναπηρίες
Στη συνείδηση κάποιων ανθρώπων έχει καθιερωθεί η εικόνα ενός ανθρώπου με αναπηρία μίζερου, εσωστρεφή, αναποφάσιστου, περίεργου, πολλές φορές κακότροπου, εριστικού & τελοσπάντων πολύ διαφορετικό από τα δικά τους στενά & γκρίζα κοινωνικά πρότυπα. Ναι, οι άνθρωποι αυτοί είναι διαφορετικοί & ξεχωριστοί, όπως ο καθένας μας. Όπως σκέφτονται, όπως αντιδρούν, όπως συμπεριφέρονται. Γιατί αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μέσα σε αυτό που ονομάζουμε «ΚΟΙΝΩΝΙΑ».
Από την άλλη πάλι, μια άλλη μερίδα ανθρώπων έχοντας υπόψη κάποιο άτομο με αναπηρία που έχει διαπρέψει σε κάποια επιστήμη ή διακριθεί σε κάποιο άθλημα, έχει την ψευδαίσθηση ότι & οι υπόλοιποι έχουν τις ίδιες ή & μεγαλύτερες ικανότητες για κάτι παρόμοιο. Λανθασμένη, λοιπόν η άποψη αυτή & η τάση για ηρωωοποίηση.
Δεν έχουν όλοι τις ίδιες δυνατότητες για όλα. Ούτε τους ίδιους στόχους & κίνητρα. Έτσι,θα πρέπει να γίνεται διακριτό το μέτρο σύγκρισης μεταξύ τους. Έχουν αδυναμίες & τρωτά σημεία στο χαρακτήρα τους που πρέπει να κατανοούμε.
Κάθε ανθρώπινη οντότητα είναι μοναδική & ιδιαίτερη. Σε όλους μας, λοιπόν, δίνονται ευκαιρίες να ξεπερνάμε τον εαυτό μας & να τον πηγαίνουμε κάθε φορά λίγο παραπέρα. Και φυσικά αυτό εξαρτάται από το πώς ο καθένας μας αντιλαμβάνετα τις ανάγκες του, χρησιμοποιεί το μυαλό του & διαθέτει τον εαυτό του δημιουργικά, προσπερνώντας τα φυσικά του ελαττώματα & μετατρέποντάς τα σε προτερήματα. Στο χέρι μας είναι να αναδείξουμε τυχόν ταλέντα που κρύβουμε μέσα μας, αρκεί να διαθέτουμε θέληση.
Οι άνθρωποι, λοιπόν, με αναπηρία πληρούν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που τους επιτρέπουν να ζούνε με ποιότητα, αυτοεκτίμηση & να οργανώνουν τον τρόπο ζωής τους σύμφωνα με την προσωπική τους βούληση & επιθυμία. Καταλαμβάνουν ίσες θέσεις στην καθημερινή διαβίωση & τον προσωπικό τους αγώνα. Εργάζονται, δημιουργούν οικογένεια, κοινωνικό περίγυρο, έχουν άποψη, παίρνουν μέρος στα κοινά, έχοντας ισχυρή προσωπικότητα & έντονη παρουσία.
Κανόνες συμπεριφοράς
Όταν συναντούμε κάποιον άνθρωπο με πρόβλημα όρασης (τυφλός) στο δρόμο τον ρωτούμε αν επιθυμεί τη βοήθειά μας. Αν ναι, τότε τον ρωτούμε πώς θέλει να του τη δώσουμε. π.χ. προσφέρουμε το μπράτσο μας, για να τον συνοδεύσουμε. Επίσης, όταν μας ζητά κάποια πληροφορία δεν κάνουμε νοήματα, αντίθετα του εξηγούμε συγκεκριμένα & εμπεριστατωμένα, π.χ. «θα πας ευθεία & στα πέντε μέτρα θα στρίψεις δεξιά, όπου θα βρεις την τράπεζα».
Σε κάποιον άνθρωπο που έχει κώφωση μιλούμε αργά & καθαρά,ώστε να μπορεί να «διαβάζει» τα χείλια μας & να καταλαβαίνει ό,τι του λέμε κοιτώντας τον στα μάτια. Σε αυτήν την περίπτωση βοηθάνε τα νοήματα & μάλιστα πολλές φορές καταλυτικά.
Όταν ένας άνθρωπος με μειωμένη κινητικότητα χρειάζεται τη βοήθειά μας στο δρόμο, του τη δίνουμε απλόχερα & αγόγγυστα, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του. Είτε τον περνάμε με προσοχή από τις διαβάσεις ακολουθώντας πάντα τις ενδείξεις των φωτεινών σηματοδοτών, είτε να ανεβεί / κατεβεί κάποια σκαλιά. Αν πάλι κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο, τον διευκολύνουμε να περάσει μια ράμπα ή ένα εμπόδιο.
Τέλος, θα πρέπει τους οδηγούς τυφλών, τις διαβάσεις, τις ράμπες & τα πεζοδρόμια να τα αφήνουμε ελεύθερα, ώστε να διευκολύνονται κατά την κίνησή τους στο δρόμο με αξιοπρέπεια & ασφάλεια.
Κι αυτό θα τους το εξασφαλίσουμε εμείς!! Η ίδια στάση ζωής αυτών των ανθρώπων αποτελεί διδαχή για όλους τους υπόλοιπους. Γιατί το θέμα της αναπηρίας σχετίζεται με συμπεριφορές & όχι με ιδιαιτερότητες. Μας αφορά όλους!!
9-10-2007
ΦΩΤΗΣ ΜΠΙΜΠΑΣΗΣ
Φοιτητής Τμήματος Προσχολικής Αγωγής & Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.
Μέλος της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής του Α.Π.Θ.
Μέλος Δ.Σ. της Αθλητικής Ένωσης Τυφλών «Πυρσός»