Μόλις 50 νανόχηνες, το πιο σπάνιο είδος χήνας στην Ευρώπη, ξεχειμωνιάζουν φέτος στη λίμνη Κερκίνη των Σερρών, παρά τον αριθμό-ρεκόρ των 73 συνολικά ατόμων που καταγράφηκε πριν από δύο χρόνια.
Η Ελλάδα αποτελεί εδώ και 10.000 χρόνια αγαπημένο τόπο διαχείμασης της νανόχηνας, μαζί με τη Συρία και το Ιράκ, λόγω του ήπιου χειμώνα, από την άνοιξη ωστόσο τα άτομα επιστρέφουν στη… γενέθλια γη, τ
Η Ελλάδα αποτελεί εδώ και 10.000 χρόνια αγαπημένο τόπο διαχείμασης της νανόχηνας, μαζί με τη Συρία και το Ιράκ, λόγω του ήπιου χειμώνα, από την άνοιξη ωστόσο τα άτομα επιστρέφουν στη… γενέθλια γη, τις αρκτικές και υπαρκτικές περιοχές της Παλαιαρκτικής, από τη Σκανδιναβία έως την ανατολική Σιβηρία
Η αγωνία της επιστημονικής κοινότητας, καθώς πέρσι καταγράφηκε η αναπαραγωγή μόνο 2 ζευγαριών στη βόρεια Νορβηγία, μεταφέρθηκε σε ημερίδα που έγινε τις προηγούμενες μέρες στο Κέντρο Πληροφόρησης της Λίμνης Βιστωνίδας-Ισμαρίδας, στο Πόρτο Λάγος της Ξάνθης.
Η ημερίδα διοργανώθηκε από τον Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας-Ισμαρίδας και την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία που υλοποιεί το πρόγραμμα Life+ για τη διαφύλαξη του πληθυσμού νανόχηνας.
Η νανόχηνα είναι τακτικός, τοπικός, χειμερινός, επισκέπτης στην Ελλάδα και διαχειμάζει στη λίμνη Κερκίνη, αργότερα ωστόσο περνά από το Δέλτα του Εβρου, το οποίο αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό κατά την επιστροφή τους προς τη βόρεια Ευρώπη. Εδώ περνά τον χειμώνα, κατά τη μετανάστευση, το σύνολο σχεδόν του ευρωπαϊκού πληθυσμού του είδους, από το τέλος Οκτωβρίου ως τις αρχές Μαρτίου.
Οπως ανέφερε η Αλεξάνδρα Δεμερτζή, εκ μέρους της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, ο ευρωπαϊκός πληθυσμός της νανόχηνας, που φωλιάζει στις βόρειες περιοχές της σκανδιναβικής χερσονήσου, αριθμεί πλέον μόλις 30 ζευγάρια, όταν στις αρχές του 20ού αιώνα ξεπερνούσαν τα 10.000 άτομα.
Στοιχεία
Η μείωση τα τελευταία 60 χρόνια, ως και 98%, οφείλεται στη λαθροθηρία και σε άλλους, ανθρωπογενείς παράγοντες, ενώ τα μηνύματα που έρχονται είναι απογοητευτικά και οι επιστήμονες φοβούνται περαιτέρω δραματική μείωση του προς εξαφάνιση είδους.
Ιστορικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα έδειξαν ότι στο παρελθόν η νανόχηνα είχε πολύ ευρύτερη εξάπλωση στην Ελλάδα και έφτανε αρκετά νοτιότερα από τη Μακεδονία. Γύρω στα 1860 είχαν εντοπιστεί άτομα στην Αττική και στις αρχές του 20ού αιώνα ένα ζευγάρι συλλέχθηκε στο Δέλτα του Σπερχειού, όμως από το 1918 και μετά όλες οι αναφορές έρχονται από τη βόρεια Ελλάδα.
Και ενώ ως τα μέσα του 20ού αιώνα η νανόχηνα ήταν ένα από τα πιο πολυπληθή αναπαραγόμενα είδη στην τούνδρα της βόρειας Ευρώπης και της Σιβηρίας, σήμερα πια είναι ένα από τα πλέον απειλούμενα είδη πουλιών σε όλο τον κόσμο.
Το είδος έχει χαρακτηριστεί «παγκόσμια απειλούμενο» και ο συνολικός πληθυσμός έχει μειωθεί στα 28.000-33.000 άτομα, ενώ ειδικά στην Ευρώπη γεννούν μόνο στη βόρεια Σκανδιναβία μόνο 20-30 ζευγάρια. Το πρόγραμμα Life+ στοχεύει στη μείωση της θνητότητας της νανόχηνας, στην ανάσχεση της απώλειας ή την υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων και στην ενημέρωση επιστημόνων, θηροφυλάκων, φυλάκων υγροτόπων, αλλά και του κοινού.
Η Ελλάδα αποτελεί εδώ και 10.000 χρόνια αγαπημένο τόπο διαχείμασης της νανόχηνας, μαζί με τη Συρία και το Ιράκ, λόγω του ήπιου χειμώνα, από την άνοιξη ωστόσο τα άτομα επιστρέφουν στη… γενέθλια γη, τις αρκτικές και υπαρκτικές περιοχές της Παλαιαρκτικής, από τη Σκανδιναβία έως την ανατολική Σιβηρία.
Τα νεαρά πουλιά και όσα είναι σε αναπαραγωγική ηλικία φωλιάζουν σε μια στενή ζώνη που αρχίζει από τη Σκανδιναβία και εκτείνεται στην αρκτική Ρωσία, μέχρι τη χερσόνησο Αναντίρ της βορειοανατολικής Σιβηρίας στον Βερίγγειο Πορθμό. Πλην της Ελλάδας, στην Ευρώπη διαχειμάζει επίσης -σε μικρότερο πληθυσμό ωστόσο- στην Ουγγαρία, πουθενά αλλού όμως στη νότια Βαλκανική.
ΤΟ ΕΙΔΟΣ
Η χήνα με τα κίτρινα μάτια
H νανόχηνα είναι μικρότερη σε μέγεθος σε σχέση με την κοινή χήνα. Το χαρακτηριστικό της είναι ένας κίτρινος δακτύλιος γύρω από το μάτι της και η λευκή περιοχή στη βάση του ράμφους της. Είναι η μικρότερη και σπανιότερη χήνα της Ευρώπης και ο πληθυσμός της είναι τρωτός, αντιμετωπίζει δηλαδή άμεσο κίνδυνο αφανισμού στο μέλλον.
Η μεγαλύτερη απειλή για το είδος παραμένει η λαθροθηρία -λόγω και της ομοιότητάς της με την κοινή και θηρεύσιμη χήνα-, ενώ σημαντικός παράγοντας μείωσης του πληθυσμού είναι και η απώλεια φυσικών ενδιαιτημάτων. Η νανόχηνα έχει εξειδικευμένες διατροφικές συνήθειες, τρέφεται με άγρια χόρτα και δεν προσαρμόστηκε στην τροφοληψία από καλλιεργημένες εκτάσεις.
Ταξίδι
Το μεταναστευτικό ταξίδι της νανόχηνας είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό και παρότι δεν είναι γνωστά η αφετηρία και ο τερματισμός των πουλιών, είναι βέβαιο ότι ένας αριθμός τους θα βρεθεί για τέσσερις μήνες στους ελληνικούς υγρότοπους. Στη λίμνη Κερκίνη Σερρών παρακολουθούνται από εξειδικευμένο προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Λίμνης Κερκίνης και ερευνητές της Ορνιθολογικής Εταιρείας και του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών.
Οι επιστήμονες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Life+ καλούνται να λύσουν ένα μυστήριο σχετικά με την παραμονή των πουλιών επί ελληνικού εδάφους. Κατά την αναχώρησή τους από την Κερκίνη μέχρι να επανεμφανιστούν στο Δέλτα Eβρου μεσολαβεί ένα διάστημα 2-4 εβδομάδων, στο οποίο «εξαφανίζονται».
Μέχρι στιγμής δεν έχει δοθεί απάντηση πού πηγαίνουν αυτές τις εβδομάδες, πού βρίσκουν καταφύγιο και πώς διαβιούν. Υστερα από σύντομη ανάπαυλα στον Εβρο θα αναχωρήσουν για τη βόρεια Ευρώπη, μέσω Βουλγαρίας, Ουγγαρίας, Λιθουανίας, Εσθονίας.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
πηγή: ethnos.gr